Πολλές φορές οι ζωγράφοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια μορφολογία της ζωγραφικής, όπως έχουν άλλες τέχνες όπως πχ η μουσική. Οι προσπάθειες υπήρχαν πάντα από πολύ παλιά και τις βρίσκουμε στις εργασίες του Λεονάρντο Ντα Βίτσι, του Νταλί κ.α. Εμείς εδώ θα βρεθούμε στην πλευρά της εργασίας του Βασίλι Καντίνσκι. Ο Καντίνσκι έκανε μελέτες και συσχετίσεις χρωμάτων, σχημάτων και άλλων γεωμετρικών δεδομένων, μέσα στην ζωντανή παρουσία τους σαν αντικείμενα της όρασης που και αυτή αποτελεί ένα όργανο που επικοινωνεί με τον ψυχισμό. Δεν θα ασχοληθούμε με όλο το έργο του Καντίνσκι, αλλά θα χρησιμοποιήσουμε ένα μέρος της ανάλυσης που έκανε στο βιβλίο του «Σημείο, γραμμή, επίπεδο». Ειδικότερα την προσπάθεια μορφολογικής ανάλυσης της γεωμετρίας ενός πίνακα ζωγραφικής, στην βάση του που συνήθως είναι ένα παραλληλόγραμμο τελάρο. Θα προσπαθήσουμε να αγγίξουμε και να μεταγλωττίσμουμε σε απλά λόγια μερικές βασικές θέσεις του Καντίνσκι, που θα μας είναι χρήσιμες στην ανάλυση και διαισθητική κατανόηση των λογότυπων των κομμάτων. Η σκέψη που διαπερνά όλο το κείμενο του βιβλίου «Σημείο, Γραμμή, Επίπεδο» έχει στον πυρήνα της μία νοοτροπία, μία κατεύθυνση ενεργού Πυθαγορισμού και έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Είναι μάλιστα μοναδική στο είδος της αυτή η εργασία του Καντίνσκι. Τις βασικές απόψεις, που μας χρειάζονται στην μελέτη των λογότυπων στην συνέχεια, θα παρουσιάσω απλουστευμένα και νομίζω θα είναι κατανοητές εύκολα από όλους.
Καντίνσκι, Σύνθεση Η΄, 1923
Ας φανταστούμε ένα παραλληλόγραμμο. Το χωρίζουμε στην μέση με μία φανταστική κάθετο και έτσι χωρίζεται στα δύο. Έχουμε δηλαδή μία δεξιά και μία αριστερή πλευρά. Η δεξιά (όπως το κοιτάμε) πλευρά, αντιστοιχεί ή δίνει την αίσθηση του μέλλοντος, το μέσον του παρόντος και το αριστερό μέρος την αίσθηση του παρελθόντος. Αυτή την αίσθηση την χρησιμοποιούν στην πραγματικότητα μέσα στην καθημερινότητα τους όλοι. Αν θελήσουμε να περιγράψουμε με μία γραμμή μία κίνηση, συνήθως αυτό που θα συμβεί ακόμα και από αριστερόχειρες, θα είναι το να διαγράψουν μία γραμμή που θα ξεκινάει από αριστερά και θα κατευθύνεται προς τα δεξιά όπως κοιτάμε. Όπως δηλαδή γράφουμε. Δυστυχώς δεν γνωρίζω τι θα έκαναν σε μια τέτοια περίπτωση οι λαοί που γράφουν από δεξιά προς τα αριστερά.
Μια άλλη διαίρεση ενός παραλληλόγραμμου είναι η πάνω και η κάτω πλευρά του. Η επάνω πλευρά περιέχει την αίσθηση της ανάτασης, του ανεβάσματος, της απελευθέρωσης, της πτήσης, της προόδου. Περιέχει στοιχεία που μας ανεβάζουν. Ενώ η κάτω πλευρά είναι το αντίθετο. Περιέχει την αίσθηση του κατεβάσματος, περιέχει αυτά που μας κρατάνε κάτω, την αίσθηση των εμπόδιων στην επιτυχία. Η θετική του πλευρά είναι να περιέχει την βάση στήριξης ενός οικοδομήματος με τέτοιο όμως τρόπο εναρμονισμένη με το επάνω μέρος, την περιοχή του πετάγματος προς κάτι ανώτερο και επερχόμενο, που να μην το εμποδίζει.
Μετά από αυτή την πολύ σύντομη αναφορά, που ο καθένας μπορεί από μόνος του να την προχωρήσει σε λεπτομέρειες, ερχόμαστε στην παρατήρηση των λογότυπων των κομμάτων με μια σχετικά τυχαία σειρά.
ΣΥ.ΡΙΖ.Α.
Η βασική γεωμετρία του περιέχεται στις καμπύλες των τριών χρωματιστών- τύπου σημαιών- σχημάτων. Οι γραμμές ξεκινάνε από αριστερά όπου διαγράφουν κάποιες ευχάριστες στην όψη καμπύλες ανυψούμενες και μετά κατερχόμενες. Έτσι δίνεται και η αίσθηση της κίνησης, της ροής που απομακρύνει την αίσθηση της ακαμψίας. Καταλήγουν σε πολύ έντονες οξείες γωνίες και ο δρόμος τους σταματάει και κόβεται απότομα εκεί. Από το παρελθόν (αριστερή πλευρά) καταλήγει στο μέλλον (δεξιά πλευρά) ανερχόμενο. Οι οξείες γωνίες στο τελείωμα όμως είναι σκληρές και ανησυχαστικές. Στενεύουν τον ορίζοντα και η απότομη οξύτητα των γωνιών δίνει μία αρνητική αίσθηση καθώς αρχίζουν από απαλές καμπύλες και καταλήγουν σε πολύ οξείες γωνίες. Από το χαλαρό παρελθόν καταλήγει σε ένα ανοδικό μεν αλλά οξύ μέλλον. Η μεγάλη οξύτητα των γωνιών του μέλλοντος μεταφρασμένες πολιτικά δίνουν μια αίσθηση πιεστικής επικέντρωσης και ταιριάζει περισσότερο με ένα καταναγκαστικό υποχρεωτικό μέλλον με έλλειψη δημοκρατικής αίσθησης ομαλότητας. Η σκληρή αυτή αίσθηση δείχνει περισσότερο ένα καταναγκαστικό μέλλον, που θα μπορεί να καλύπτεται από συνθήματα ότι πάμε προς τα άνω, ενώ ο κόσμος θα το βιώνει σαν ένα εγκλωβισμό σε μία μέγγενη που διαρκώς θα σφίγγει.
Υπάρχει και ένα αστέρι που βρίσκεται σε καλή θέση καθώς κατέχει την πάνω δεξιά περιοχή που είναι η ανοδική τάση και το μέλλον. Το αστέρι είναι πεντάκτινο, ασύμμετρο, ατελές και με ασαφή προσανατολισμό. Αυτό δείχνει ότι οι υπάρχουσες τάσεις δημιουργικής δράσης στηρίζονται σε χαοτικές δομές και δυναμικό και οδηγούν σε ένα χαοτικό γίγνεσθαι. Είναι ένα αστέρι που θυμίζει παιδικό πάρτυ και έχει έλλειψη στιβαρότητας, σοβαρότητας και υγιούς-ισορροπημένης δημιουργικότητας. Δείχνει την δυναμική το κόμμα αυτό να επιφέρει στο μέλλον χάος και αστάθεια.
Η ονομασία είναι μικρότερου μεγέθους από τα σχήματα. Βρίσκεται από κάτω και έχει καλή σχέση μεγέθους με τα σχήματα. Επιτρέπει την γεωμετρία, τα σύμβολα να μεταφέρουν το μήνυμα και το όνομα να έρχεται σε δεύτερο πλάνο. Η ονομασία δεν κυριαρχεί. Αυτό δίνει την αίσθηση ότι το κόμμα είναι μικρότερο από το έργο που εκτελεί και που στοχεύει. Αυτό είναι κάτι θετικό, αλλά μπορεί να δείχνει μια ανισορροπία στο ότι μπορεί το κόμμα και τα μέλη του να χειραγωγηθεί εύκολα, όταν η κίνηση, η ροή ελεγχθεί από άλλους παράγοντες. Όταν το όνομα είναι μεγαλύτερο από το γραφιστικό θέμα, δείχνει διόγκωση του κόμματος απέναντι στο έργο.
Ν.Δ.
Το βασικό γράφημα στον λογότυπο της ΝΔ το βρίσκω πολύ καλό. Έχει μία ιδανική κίνηση από κάτω αριστερά επάνω δεξιά. Από το βάρος του παρελθόντος στο ανώτερο σημείο του μέλλοντος. Έχει έντονο το στοιχείο της δράσης και της κίνησης που εντείνεται από τα χρώματα του. Αλλά υπάρχει ένα σοβαρότατο πρόβλημα. Το γραφιστικό σχήμα που θάλεγε κανείς ότι θυμίζει κεραυνό, βρίσκεται στην αριστερή αδρανή περιοχή του παρελθόντος, πράγμα που το καθιστά ανενεργό και με διακοσμητικό ρόλο. Το επόμενο πρόβλημα βρίσκεται στην ονομασία του κόμματος.
Η ονομασία βρίσκεται μπροστά από το σχήμα, είναι πολύ μεγαλύτερη του και είναι άκαμπτη και κυριαρχική. Αυτό δίνει την αίσθηση του συντηρητισμού, της στασιμότητας και της ακαμψίας. Δείχνει ότι πρόκειται για ένα κόμμα που δίνει μεγάλη σημασία στην δομή και την ύπαρξη του και το ότι το σχέδιο δράσης του έχει τάσεις και ιδανικά προόδου και ανόδου, έχει ιδανικά θετικής ανάπτυξης, αλλά τα έχει σε δεύτερη μοίρα. Ο κομματικός μηχανισμός υπερισχύει των ιδανικών δράσης που περιγράφονται από το γράφημα του λογότυπου. Μεταφέρεται έτσι το μήνυμα ότι έχουν κάποιες ιδέες, αλλά το καλό των ιδεών τους δεν το αφήνουν τελικά να εκφραστεί. Η κινητικότητα καταπιέζεται από την βαριά ατμόσφαιρα της ονομασίας. Η ΝΔ είναι ένα συντηρητικό κόμμα που έχει σαν διακοσμητικές τις ιδέες της ανανέωσης και της δημιουργικής πορείας που περιέχεται στο γράφημα της.
Στην επόμενη συμπτυγμένη μορφή του ονόματος ο λογότυπος είναι πολύ καλύτερος και θα λέγαμε ότι είναι ο καλύτερα φτιαγμένος. Δεν παύει όμως να υποκύπτει στην παγίδα του να θέτει σε δεύτερη μοίρα τις ενέργειες προς το μέλλον. Οι ανοδικές γραμμές του γραφιστικού δεν προβάλλουν. Μένουν κατά ένα τρόπο διακοσμητικές, «μένουν στα λόγια» που λέει και η λαϊκή φράση.
Τέλος η ΝΔ περιέχει έντονα το στοιχείο της δυαδικότητας για το οποίο θα μιλήσουμε και στην συνέχεια στα άλλα κόμματα όπου υπάρχει. Ο λογότυπος της αποτελείται από την ονομασία που είναι δύο λέξεις (Νέα + Δημοκρατία) και δύο σαφώς διαφορετικά σχήματα-γραμμές που έχουν ξεχωριστό χρώμα η κάθε μία. Η δυαδικότητα δημιουργεί διαρκή κίνηση και συγκρουστικότητα και αυτό φέρνει αστάθεια. Η δυαδικότητα έχει πολλές όψεις και σε κάθε κόμμα μπορεί να εκφραστεί με ειδικό τρόπο. Γενικά όμως όταν δεν υπάρχει σύνθεση ή ολοκλήρωση της, δεν είναι καλό και αφήνει μια ανησυχαστική αίσθηση. Η ΝΔ μετά τον ιδρυτή της τον Κ. Καραμανλή δεν μπορεί να πει κανείς ότι έχει βρει κάποιον ηγέτη σαν κύριο αντιπρόσωπο της. Η προδικτατορική ΝΔ λεγόταν ΕΡΕ που αποτελούνταν από τρεις λέξεις (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) και ήταν ίσως στην πιο δραστήρια και παραγωγική περίοδο της, έχοντας ως ηγέτη τον Κ. Καραμανλή. Είναι άραγε σύμπτωση ότι από το 1974 που ο Κ. Καραμανλής μετονόμασε την παλαιά ΕΡΕ των τριών λέξεων σε ΝΔ των δύο λέξεων, έγιναν αλλαγές και αποσύρθηκε από πρόεδρος της ΝΔ; Ήταν θα μου πείτε φυσικό επακόλουθο, αλλά η σύμπτωση παραμένει. Η απομάκρυνση του από την προεδρία της ΝΔ ήταν σημαντική αλλαγή. Πριν την δικτατορία πάντως οι λογότυποι μάλλον γενικά δεν είχαν γραφιστικά θέματα και αποτελούνταν μόνο από τις ονομασίες των κομμάτων, όπως βλέπουμε στην επόμενη φωτογραφία της εποχής.
ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ
Το βασικό στοιχείο αυτού του λογότυπου είναι το ότι κυριαρχεί η δυαδικότητα. Το γραφιστικό αποτελείται από δύο κλαριά και το βασικό στοιχείο του μαίανδρου αποκομμένο. Η ονομασία επίσης είναι δύο διπλές σειρές λέξεων : «Λαϊκός Σύνδεσμος» η μία και «Χρυσή Αυγή» η άλλη.
Ο μαίανδρος είναι κατά ένα τρόπο το ελληνικό αντίστοιχο του κινέζικου γιν-γιανγκ. Περιέχει μέσα του την διπολικότητα του κόσμου, αλλά ενώ το κινέζικο γιν-γιανγκ βρίσκεται κλεισμένο σε κύκλο και έτσι δημιουργείται η έννοια της ενότητας και στέκεται μόνο του, ο μαίανδρος έχει άλλο τρόπο δημιουργίας της ενότητας, μέσω της επανάληψης και του κλεισίματος σε κυκλική επαναφορά. Γι΄ αυτό πάντοτε χρησιμοποιείται κατ΄ επανάληψη μέχρι που κλείνουν τα άκρα, όπως φαίνεται στις επόμενες εικόνες.
Αποτελεί κύριο, σημαντικό και βασικό στοιχείο του μαίανδρου να επαναλαμβάνεται, μέχρι να δημιουργείται η έννοια της ενότητας. Αυτό σχετίζεται με τον βαθύτερο συμβολισμό του, τον οποίο δεν θα αναλύσουμε εδώ περισσότερο γιατί θα απομακρυνθούμε από το θέμα μας.. Αν αποκοπεί ένα στοιχείο από τον μαίανδρο, ένα κύτταρο του, αυτό είναι θα λέγαμε ημιτελές και ανολοκλήρωτο. Δεν μπορεί να λειτουργήσει. Ο μαίανδρος περιέχει την έννοια της διπολικότητας (όπως πχ αρσενικό - θηλυκό), αλλά αν μείνει μόνος του αφήνει την έννοια της δυαδικότητας και της σύγκρουσης. Είναι το κλείσιμο του κύκλου που δημιουργεί την έννοια της ενότητας. Είναι λάθος να χρησιμοποιείται κυτταρικά όπως το κινέζικο γιν-γιανγκ, γιατί τότε του λείπει η μία όψη, αυτή της ενότητας.
Διότι μία επίσης πολικότητα είναι η διπολικότητα και η ενότητα, το άτομο και η ομάδα κλπ. Στους Έλληνες ήταν σημαντική η ολοκληρωμένη παρουσία της δυάδας, αλλιώς δημιουργείται η έννοια της σύγκρουσης, της ανεδαφικής πολικότητας και της δυαδικότητας, της σύγκρουσης σαν αυτοσκοπού.
Τα δύο κλαδιά ελιάς κάνουν αναφορά στον κότινο, που με αυτόν στεφάνωναν τον νικητή στους Ολυμπιακούς αγώνες στην αρχαιότητα. Αλλά ο κότινος φτιάχνεται από ένα κλαδί ελιάς που το κάνουν κυκλικό και αν σε αναπαραστάσεις χρησιμοποιήσουν δύο κλαδιά θα πρέπει στην ένωση τους να βάλουν ένα δεσμό που θα συμβολίζει το στοιχείο που φέρει την ενοποιημένη παρουσία των δύο. Αυτό δεν υπάρχει στην γραφιστική σύνθεση του λογότυπου αυτού. Τα δύο κλαδιά μένουν ως δύο αντιτιθέμενα αφήνοντας μια ακόμα αναφορά στην δυαδικότητα και την σύγκρουση.
Έχουμε λοιπόν στην γενική σύνθεση 4 δυάδες:
- τον μαίανδρο χωρίς ολοκλήρωση
- δύο κλαδιά ελιάς
- Λαϊκός Σύνδεσμος (δύο λέξεις)
- Χρυσή Αυγή (δύο λέξεις)
Η τετράδα αυτή δημιουργεί μια αίσθηση ολοκλήρωσης, αλλά καθώς επικρατεί παντού η δυάδα μένει η αίσθηση της σύγκρουσης. Αυτό το κόμμα δε, κατηγορείται ότι είναι συγκρουστικό (άσχετα με το αν δίκαια κατηγορείται) και διατρέχει τον κίνδυνο (όπως υποβάλλει ο λογότυπος του) να αναπτύξει τάσεις σύγκρουσης, που όμως δεν θα φθάσουν να γίνουν εποικοδομητικές, αλλά κινδυνεύουν να παραμείνει η σύγκρουση σαν αυτοσκοπός.
Συνολικά σαν σύνθεση είναι στατικό, πολύ ισορροπημένο και πολύ αρμονικό. Αυτό ισορροπεί την εσωτερική του δυαδικότητα, αλλά συνολικά δείχνει στασιμότητα. Δεν υπάρχει εποικοδομητική αντιμετώπιση της κίνησης, της μεταβολής.
ΛΑ.Ε.
Ο λογότυπος της Λαϊκής Ενότητας είναι μάλλον ο μοναδικός που η ονομασία του κόμματος βρίσκεται πάνω από την γραφιστική σύνθεση. Η συγκεκριμένη του μορφή αποτελεί μεταγραφή του αρχικού λογότυπου που ήταν ο επόμενος.
Ουσιαστικά η κόκκινη γραμμή λειτουργεί όπως η συνέχιση- το τελείωμα μιας υπογραφής. Έτσι ξεκινάει από το τέλος της λέξης «Ενότητα» και καταλήγει σε ένα κόκκινο αστέρι που βρίσκεται πάνω από την ονομασία και όλη την σύνθεση. Το αστέρι όμως βρίσκεται πιο πίσω από το όνομα και στην αριστερή πλευρά του όλου θέματος, στο παρελθόν και έτσι μειώνεται σε κυριαρχία και εκφράζει τα ιδανικά του παρελθόντος που χρησιμοποιούνται για στήριξη του κόμματος. Το πεντάκτινο αστέρι δίνει την αίσθηση της ακτινοβόλας και δημιουργικής δράσης. Το αστέρι αυτού του λογότυπου είναι επίσης ασύμμετρο όπως και του Σύριζα και αφήνει τις ίδιες εντυπώσεις που αναφέραμε και εκεί. Πιο δραστική είναι χρήση του στον λογότυπο του ΣΥΡΙΖΑ που βρίσκεται στο ανώτερο σημείο, στην πορεία του μέλλοντος και είναι κίτρινο που είναι σήμερα πιο άμεσα δραστικό και «σπιντάτο» από το κόκκινο. Ο βαθμός και τρόπος ασυμμετρίας είναι διαφορετικός από αυτόν του ΣΥΡΙΖΑ και δεν φθάνει να έχει το στοιχείο του εξωφρενικού και του χαώδους όπως στον λογότυπο του ΣΥΡΙΖΑ.
Η μοναδική κίνηση προέρχεται από την κόκκινη γραμμή που έχει κίνηση προς τα πίσω και αυτό αφήνει μια αίσθηση πισωγυρίσματος, μιας κίνησης που κατευθύνεται προς το παρελθόν και είναι αίσθηση αρνητική. Ακόμα η κίνηση της είναι προς τα κάτω και πίσω και στην συνέχεια στρίβει και παραμένοντας πίσω στρέφεται προς τα άνω. Αυτό ναι μεν αφήνει μια αίσθηση κίνησης προς τα άνω, προς κάποια ιδανικά, αλλά αυτά τα ιδανικά είναι του παρελθόντος, ή μένουν προσκολλημένα στο παρελθόν. Ειδικά στον πρώτο λογότυπο η κίνηση είναι κατευθείαν προς το παρελθόν και μάλιστα με μεγάλη και δυναμική ένταση. Καθόλου θετική αίσθηση.
Αν όμως δούμε τον πρώτο λογότυπο ανεξάρτητα του δεύτερου και μεταγράφτηκε αλλάζοντας και την στατικότητα του να αποτελεί το τελείωμα της υπογραφής, τότε μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί υπογράμμιση που εκκινεί από αριστερά μαζί με το αστέρι (ιδέες και δράσεις του παρελθόντος) που όμως δεν επενεργούν στο μέλλον. Μένουν μόνο στην στήριξη της ονομασίας και όχι στην παραγωγή έργου. Το γραφιστικό είναι η ουρά, η υπογράμμιση της ονομασίας και αυτό αφήνει μια αίσθηση ότι το κόμμα αυτό θα προσπαθήσει να στηριχθεί αναδεικνύοντας στοιχεία του παρελθόντος. Αυτό αναγκαστικά εκ της γενέσεως του είναι έτσι, αφού η μοίρα τα έφερε να είναι αυτοί που εμμένουν στις αρχές και απόψεις που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015. Αυτή η άντληση δυναμικής από το παρελθόν θα μπορούσε να εκταθεί σε μία γενική τάση παρελθοντολογίας και αυτό θα πρέπει να αποφευχθεί.
Ένα άλλο στοιχείο του αστεριού είναι ο προσανατολισμός του που ανήκει στην ενδιάμεση φάση που είναι αντίστοιχη της ζωώδους φύσης. Το πεντάκτινο αστέρι με την κορυφή προς τα άνω είναι σύμβολο του Ανθρώπου, που έχει την ρίζα του στην κορυφή του κεφαλιού. Το πεντάκτινο με την κορυφή προς τα κάτω συμβολίζει τα Φυτά που έχουν την ρίζα τους προς τα κάτω. Τα ζώα έχουν την ρίζα τους στο κεφάλι που βρίσκεται οριζόντια και κάνει γωνία 90°. Το πεντάκτινο αστέρι του πρώτου λογότυπου της ΛΑ.Ε. κάνει κλίση 90°, ενώ ο αρχικός λογότυπος είχε αστέρι με προσανατολισμό προς τα άνω.
Επίσης γενικά ο λογότυπος διακρίνεται από το στοιχείο της δυαδικότητας. Η ονομασία είναι δύο λέξεις και το γραφιστικό του έχει δύο στοιχεία, μία γραμμή και ένα αστέρι. Η δυαδικότητα φέρνει γρήγορες εξελίξεις, αστάθεια και σύγκρουση. Το αστέρι με ττις πέντε ακτίνες σπάει αυτή την δυαδικότητα. Δεν ξέρουμε αν η αστάθεια και η ασταμάτητη κίνηση της δυαδικότητας θα μπορέσει να ισορροπηθεί από την παρουσία του αστεριού.
ΑΝ.ΕΛ.
Ο λογότυπος των ΑΝ.ΕΛ. στη βασική του θεματική στηρίζεται με την πρώτη ματιά στην δυαδικότητα. Αποτελείται από δύο λέξεις και δύο γραμμές. Ακόμα η μία λέξη είναι γραμμένη με σχεδόν χειρόγραφο τρόπο (ανεξάρτητοι), ενώ η άλλη είναι γραμμένη με κλασσικό συντηρητικό τυπογραφικό τρόπο (ΕΛΛΗΝΕΣ). Επί πλέον η μία λέξη είναι γραμμένη με δύο είδη γραφής δηλαδή με κεφαλαία και μικρά γράμματα (αΝΕξάΡΤΗΤΟΙ). Άλλο ένα στοιχείο είναι ότι η γαλάζια γραμμή στο πάνω μέρος έχει δύο πλευρές σαν φτερά που δικαιολογεί την ύπαρξη του σαν τόνος της λέξης «αΝΕξάΡΤΗΤΟΙ».
Η γενική κίνηση του θέματος κυριαρχείται από τον τόνο που θυμίζει φτερά. Πρόκειται για μια ωραία κίνηση που βρίσκεται στο επάνω μέρος και είναι αρκετά έντονο. Παρ' όλο που δεν φθάνει στο πάνω δεξί μέρος του συνολικού παραλληλόγραμμου, εν τούτοις καλύπτει με την επεκτατικότητα του τις ανάγκες για απόδοση θετικής κίνησης προς τα επάνω και δεξιά. Ένα ζήτημα δυσεπίλυτο προκύπτει από τοην κόκκινη γραμμή που βρίσκεται μεν εκεί σαν υπογράμμιση της λέξης ανεξάρτητοι, αλλά λειτουργεί και σαν «καπέλο»-σκέπαστρο στην λέξη ΕΛΛΗΝΕΣ. Κάτι δημιουργείται πάνω από τους Έλληνες που μάλιστα κατευθύνεται αρνητικά από δεξιά προς τα αριστερά, προς τα πίσω, οπισδοδρομεί. Έτσι το «αΝΕξάΡΤΗΤΟΙ» είναι μεγαλύτερο και σαν γενική αίσθηση πετάει, ενώ το «ΕΛΛΗΝΕΣ» έχει επάνω του ένα εμπόδιο, ένα βάρος που μάλιστα οπισθοδρομεί. Δεν θα ερμηνεύσω την αίσθηση αυτή και αφήνω να το σκεφτεί ο κάθε αναγνώστης μόνος του, αλλά και τα γεγονότα να δείξουν αν και πως εκφράζεται ή θα εκφραστεί αυτό το σημείο. Όπως και νάχει η λέξη ΕΛΛΗΝΕΣ είναι οπισθοδρομικά καπελωμένο. Η αίσθηση γίνεται σαφέστερη αν δούμε τον λογότυπο από την πλευρά της λέξης ΕΛΛΗΝΕΣ. Γιατί συνήθως στην πρώτη ματιά κάποιος παρατηρεί την άνάλαφρη αίσθηση της λέξης αΝΕξάΡΤΗΤΟΙ. Παρατηρούμε επίσης ότι η λέξη αΝΕξάΡΤΗΤΟΙ αν γραφτεί σε κείμενο γραφομηχανής ή υπολογιστή δεν είναι το ίδιο ευχάριστο με τον λογότυπο και την χειροποίητη γραμματοσειρά που χρησιμοποιείται.
Κ.Κ.Ε.
Ο λογότυπος του ΚΚΕ μάλλον είναι ο παλαιότερος χρονολογικά αφού είναι ο ίδιος για πάρα πολλά χρόνια. Αποτελείται από την ονομασία του κόμματος που κυριαρχεί σε όγκο και η οποία βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ουσιαστικά γραμμές αυστηρά περιορισμένη. Η ονομασία ΚΚΕ δίνει μια αίσθηση σαν να είναι περιορισμένη στον γύψο. Από κάτω έχει μία βαριά γραμμή και από επάνω μία άλλη που αφήνει ένα άνοιγμα από το οποίο κάποιος μπορεί να στραφεί προς τα πάνω και το οποίο καλύπτεται από το γραφιστικό που είναι το σφυροδρέπανο.
Το δρεπάνι σαν σχήμα είναι στραμμένο προς τα πίσω. Το δρεπάνι σαν εργαλείο θερίζει του καρπούς του παρελθόντος. Δεν δημιουργεί το ίδιο έργο του μέλλοντος. Φυσικά ο θερισμός απαιτείται για να γίνει στην συνέχεια το ψωμί, αλλά αν κάποιος κάνει σύμβολο του το δρεπάνι και όχι το ψωμί κινδυνεύει να μένει στους καρπούς του παρελθόντος. Ακόμα το δρεπάνι είναι το σύμβολο του Χάρου, του θεριστή και ευρύτερα του Χρόνου. Η αντίληψη του Χρόνου στον άνθρωπο είναι παρελθοντική. Αντιλαμβανόμαστε το παρελθόν μέσω της μνήμης, αλλά όχι και το μέλλον εκτός της εξαίρεσης των ελαχίστων. Βλέπουμε ένα αντικείμενο και μέχρι να φθάσει το ερέθισμα στο μάτι μας έχει περάσει ένα χρονικό διάστημα. Έτσι βλέπουμε με τα φυσικά μάτια μας στο παρελθόν.Το δρεπάνι επίσης έχει μία κίνηση επάνω στο γενικό παραλληλόγραμμο που είναι κίνηση προς τα αριστερά, που εκεί βρίσκεται το παρελθόν. Έτσι τόσο η εικόνα του όσο και η έννοια του έχουν το ίδιο περιεχόμενο και τάση. Αυτό υποκρύπτει το μήνυμα ότι μπορεί αυτός που το χρησιμοποιεί ως σύμβολο να διατρέχει τον κίνδυνο να μείνει προσκολλημένος και μάλιστα στατικά (γιατί είναι στατικό σύμβολο και όχι ελεύθερη κίνηση όπως π.χ. η υπογράμμιση του ΛΑ.Ε.) σε κάποιο παρελθόν.
Το σφυρί είναι επίσης σαν σύμβολο στατικό, αλλά παράγει και αυτό έργο. Είναι όμως στραμμένο προς την αριστερή πλευρά και αυτό αφήνει την αίσθηση ότι εργάζεται πράγματα του παρελθόντος και πάλι. Το σφυρί εδώ δεν χρησιμοποιείται για την λάξευση ενός μέλλοντος.
Αυτά βλέπουμε να έχουν σχέση με το κόμμα αυτό. Το ΚΚΕ είναι κλεισμένο από παντού. Κλεισμένο στον εαυτό του, μέσα σε μια αυστηρή οργάνωση, που πέφτει βαριά σε όποιον θελήσει να γίνει ενεργό μέλος του ή και οπαδός του. Διατρέχει κινδύνους να μένει στραμμένο και κολλημένο στο παρελθόν και αυτά ο καθένας συμφωνεί παραδόξως ότι υπάρχουν στο κόμμα αυτό.
Ο λογότυπος του ΚΚΕ αποτελείται από δύο γραμμές και ένα διπλό σχήμα (σφυροδρέπανο), αλλά η ονομασία του καθώς αποτελείται από τρεις λέξεις (Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας) απομακρύνει την κινητικότητα του δυαδισμού και την συγκρουστικότητα. Αυτό μαζί με τα υπόλοιπα έρχεται και σταθεροποιεί σε ένα αποδοτικό σύνολο που απομακρύνει την μεταβλητότητα. Όμως οι γραμμές που το εγκλωβίζουν (που μάλλον εκφράζεται με την «γραμμή του κόμματος») παίζουν τον ρόλο τους στην αποδοτικότητα και παραγωγικότητα του.
ΠΟΤΑΜΙ
Ο λογότυπος του ΠΟΤΑΜΙ έχει ένα αρκετά καλό γραφιστικό που διαθέτει βασικά στοιχεία σωστής γεωμετρίας. Δείχνει μία μητρική κοιλότητα που είναι στραμμένη προς την πλευρά του μέλλοντος και από την οποία ξεκινάνε δύο γραμμές σε κίνηση, κατευθυνόμενες προς το μέλλον. Παρ’ όλα αυτά η γενική κίνηση έχει την στατικότητα του νερού που κινείται οριζόντια χωρίς να πηγαίνει πουθενά στην πραγματικότητα. Δεν έχει δηλαδή την ανοδική τάση της κίνησης που έχει η φωτιά. Δηλαδή αφήνει μια αίσθηση κινούμενης μεν και όχι στατικής πραγματικότητας, αλλά χωρίς δυνατότητες ανόδου. Η ανοδική κίνηση δεν κυριαρχεί. Περισσότερο θα λέγαμε κυριαρχεί η μήτρα από όπου εκχέεται το «ποτάμι». Τώρα ποιος ή τι παίζει τον ρόλο της μήτρας μένει στον καθένα να το ερευνήσει και να ανακαλύψει.
Η ονομασία βρίσκεται κάτω από την γενική γραφική παράσταση με πολύ μικρότερα γράμματα. Κυριαρχεί σαφώς το γραφιστικό. Το γραφιστικό δείχνει την στάση απέναντι στο έργο που λαμβάνει χώρα και την αντιμετώπιση του. Η ονομασία σε αυτή την περίπτωση έτσι μικρή που παρουσιάζεται αφήνει μια αίσθηση ότι το κόμμα δεν παίζει και τόσο ρόλο. Φαίνεται σαν να αποτελείται από διαχειριστές των καταστάσεων περισσότερο. Μένει κάποιος με την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα κόμμα που στην πορεία ανάπτυξης του μέσα στον χρόνο θα πάρει την μορφή μιας ομάδας τεχνοκρατών διαχειριστών περισσότερο παρά πολιτικών με ιδεολογία και αξίες.
ΠΑ.ΣΟ.Κ.
Το γραφιστικό του λογότυπου αυτού είναι μεν στατικό χωρίς κίνηση, αλλά λειτουργεί μέσω της ακτινοβολίας του γραφιστικού συμβόλου του. Ο Ήλιος είναι ένα πολύ δυναμικό σύμβολο. Εδώ βλέπουμε να χρησιμοποιείται στην φάση της ανατολής του. Αυτό δίνει έμφαση στην αρχή και όχι στην συνέχεια και στην διατήρηση. Αυτό θα μπορούσε να συνδεθεί με το ότι το κόμμα αυτό αρχικά ήταν ένα κίνημα και ένα κίνημα έχει την αίσθηση ότι κάτι ξεκινάει. Στην αρχή πράγματι ακτινοβόλησε μέσω του προέδρου του Α. Παπανδρέου. Αλλά δεν μπόρεσε να κρατηθεί στην συνέχεια. Κανονικά το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να κάνει διαρκώς μια καινούρια αρχή, αλλά αυτό για να γίνει χρειάζεται πολύ μεγάλη ενεργητικότητα που δεν φαίνεται να υπάρχει αν κρίνουμε τα χρώματα του. Το πράσινο είναι η ήρεμη δύναμη που έλεγε ο συγχωρεμένος πρώτος αρχηγός του και όχι το χρώμα της διαρκούς ανανέωσης, όπως είναι το πορτοκαλί, το κίτρινο κλπ. Φαίνεται δηλαδή να είχε στήσει τα πάντα ο πρώτος τους ηγέτης για τον εαυτό του και δεν τον ενδιέφερε τι θα γίνει μετά.
Η ονομασία γράφεται από κάτω από το γραφικό με ισόρροπα μεγάλα γράμματα. Αυτό δείχνει ένα μεγάλο κόμμα που θα φέρει το βάρος ενός μύθου επάνω του. Τον μύθο της πρώτης αρχής του, που όμως δεν μπορεί να επαναληφθεί. Αυτό βαραίνει στις πλάτες του κόμματος σαν μια βαριά κληρονομιά. Αυτό μπορεί στην συνέχεια του να αποτελέσει το βάρος που θα το πλακώσει, αφού πάντα όταν λένε ΠΑΣΟΚ θα θυμούνται τον Αντρέα και θα γίνεται η σύγκριση της δυναμικής, άσχετα αν τα αποτελέσματα είναι ή ήταν για το καλό ή το κακό. Να ανανεωθεί το κόμμα αυτό δεν μπορεί γιατί ούτε το βαρύ μαύρο χρώμα του ονόματος του βοηθά, ούτε το πράσινο στατικό χρώμα. Το μαύρο χρώμα δημιουργεί μια ισχυρή βαριά άκαμπτη δομή εμποδιστική ενώ το πράσινο είναι παθητικό και θηλυκό. Τα φύλλα των φυτών δέχονται το φως του Ήλιου και μεταβολίζοντας το φαίνονται πράσινα. Δεν είναι ένα χρώμα που ωθεί σε δράση. Έτσι το κόμμα αυτόθα πρέπει να ήταν κοντά σε ιδεολογίες οπως την Τροτσκιστική της «Διαρκούς Επανάστασης» λόγω του ανατέλλοντος Ήλιου, αλλά δεν υπάρχει στοιχείο στον λογότυπο του που να ωθεί σε αυτή την στάση. Αυτό είναι το αδιέξοδο του. Έτσι η διαρκής ανανέωση του μπορεί να γίνει με το να εντάσσονται τα μέλη του σε άλλα κόμματα ή να δημιουργούν νέα κόμματα. Κάποτε θα το καταλάβουν αυτό και θα φτιάξουν ένα ή περισσότερα κόμματα όσοι πολιτεύονται με αυτό το κόμμα. Πότε θα το γίνει αυτό; Θα δείξει. Ήδη πολλοί έχουν πάρει θέση από καιρό στον ΣΥΡΙΖΑ.
ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ
Δεν σκόπευα να αναφερθώ στον λογότυπο του κόμματος αυτού αφού δεν βρίσκεται στην Βουλή την στιγμή της συγγραφής του παρόντος κειμένου. Αλλά κάποια στοιχεία τράβηξαν την προσοχή μου στον λογότυπο που έχουν κατασταλάξει να χρησιμοποιούν και έτσι ιδού μία μικρή ανάλυση.
Το πρώτο είναι το ότι το γραφιστικό τοποθετείται επάνω δεξιά. Αυτό είναι η περιοχή της ανοδικότητας του μέλλοντος και είναι το μοναδικό κόμμα μετά τον ΣΥΡΙΖΑ (με το αστέρι του) που χρησιμοποιεί δραστήρια αυτή την περιοχή. Το σχήμα περιέχει έντονη εσωτερική κινητικότητα, αλλά περιστρέφεται κυκλικά γύρω από ένα κέντρο. Έχει κίνηση αλλά κίνηση και ρευστότητα στατική, χωρίς τάσεις εξάπλωσης. Αφήνει την ίδια αίσθηση με τον λογότυπο του ΠΟΤΑΜΙ. Η κίνηση του είναι χορευτική, αλλά εσωστρεφής. Οι γραμμές κλείνονται προς τα μέσα. Η σβάστικα είναι ένα παρόμοιο σύμβολο που έχει κίνηση γύρω από ένα κέντρο, αλλά η σβάστικα με τις γραμμές της που υποδεικνύουν την κατεύθυνση της δημιουργεί μία τάση επέκτασης και εξωτερίκευσης, που δεν έχει το σύμβολο του κόμματος αυτού. Είναι μια ελεύθερη απόδοση του πεντάκτινου αστεριού σε κίνηση. Η περιεχόμενη κίνηση έχει και τις δύο κατευθύνσεις. Σύμφωνα με την κίνηση των δεικτών του ρολογιού και αντίστροφα. Η εξωτερική στιβάδα με την εσωτερική κάνουν αντίθετες κινήσεις. Είναι κάθε ένα από τα πέντε ανθρωπάκια διαγραμμένα σε μορφή «s». Αυτό αυξάνει την στατικότητα δημιουργώντας μια ρευστότητα και υπέρβαση της ακαμψίας χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Πολύ κίνηση μαζί με αδιέξοδο αποτέλεσμα.
Το ότι όμως τοποθετείται επάνω δεξιά που είναι η καλύτερη θέση, δείχνει μία δυναμική που ίσως αυτό το φέρει όντως στην επόμενη Βουλή. Η ονομασία του κόμματος παραμένει γραμένη βάρβαρα και άκαμπτα. Αυτό φανερώνει την τάση και την νοοτροπία να δημιουργηθεί άλλο ένα άκαμπτο, βαρύ και συντηρητικό κόμμα με έντονες τις βαρυτικές δυνάμεις του κομματισμού.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Αυτό το κείμενο εμφανίστηκε απρόσκλητο. Αρχικά είδα ότι υπάρχουν κάποια προβλήματα με τους λογότυπους των κομμάτων και αποφάσισα αντί να τα σκέφτομαι μόνος μου να τα επικοινωνήσω μαζί σου. Στην συνέχεια είδα ότι αποκαλύπτονταν πράγματα που μπορεί ο καθένας να τα επιβεβαιώσει. Είναι μία όραση με στοιχεία συναισθηματικής νοημοσύνης αλλά μαζί με την συνήθη ευθύγραμμη λογική νοημοσύνη. Δεν αποτελεί μια τετελεσμένη μελέτη το κείμενο αυτό. Περισσότερο αποσκοπεί στο να δείξει ένα τρόπο σκέψης, με σκοπό εσύ να κάνεις τις δικές σου παρατηρήσεις και να δεις αν και πώς μπορεί να λειτουργεί ένας λογότυπος. Αφ' ενός για να μην αποκτήσεις επίγνωση των υποσυνείδητων παρεμβάσεων που δέχεσαι και αφ' ετέρου για να ασκήσεις την διαισθητική σου αντίληψη.
Η τέχνη κατασκευής ενός λογότυπου είναι μία ανώτατη αρχαία τέχνη και σχετίζεται με τον χώρο της Ιερής Γεωμετρίας και της Συμβολολογίας. Τα Σύμβολα πάντα ήταν ένας σημαντικός χώρος μελέτης και εφαρμογής για τον άνθρωπο. Όπως αρχικά είπαμε στο παρόν κείμενο χρησιμοποιούμε την αντίληψη του Βασίλι Καντίνσκι που είναι στην ουσία μια δική του έρευνα επάνω στις Πυθαγορικές αρχές της Εσωτερικής Γεωμετρίας. Ακόμα και αν κάποιος δεν συμφωνεί με τις ερμηνείες που δίνονται στο κείμενο αυτό, δεν μπορεί να μην παραξενευτεί νομίζω με τις συμπτώσεις που αναδύονται σε αυτήν. Εύχομαι εσύ που διαβάζεις αυτές τις γραμμές να βρεις καλύτερες ακόμα κατανοήσης αυτού του διαισθητικού τρόπου σκέψης που θέλουμε δεν θέλουμε υπάρχει, λειτουργεί κα ιμας κατευθύνει όταν ερχόμαστε σε επαφή και χρήση Συμβόλων.
Το πόσο συνειδητοί ήταν οι σύμβουλοι που έχουν προτείνει στα κόμματα αυτά τα σύμβολα, είναι ένα θέμα που δεν θα μπορέσουμε να απαντήσουμε. Εκείνοι που ασχολήθηκαν ξέρουν. Σίγουρα άλλα κόμματα το αντιμετωπίζουν σαν κάτι απλό και άλλα πιθανόν διαθέτουν τεράστια ποσά για την δημιουργία των λογότυπων τους, πιθανότατα σε «ειδικούς» που αν δούμε το αποτέλεσμα τους, δεν γνωρίζουν πολύ σοβαρά το θέμα του Συμβολισμού. Οι λογότυποι των περισοτέρων κομμάτων έχουν δυνατότητες άμεσης βελτίωσης που θα επέφεραν πολύ σημαντικά αποτελέσματα και είναι πολύ δύσκολο να παρέμβει κανείς επάνω του, χωρίς να καταστρέψει περισσότερο από το να βελτιώσει.
Βλέπουμε λοιπόν έστω αμυδρά και ατελώς, πώς ένας λογότυπος μπορεί να ορίσει το Γίγνεσθαι ενός κόμματος ή μιας οποιασδήποτε δραστηριότητας. Η δημιουργία ενός λογότυπου περιλαμβάνει πολύ περισσότερο βαθιά θέματα, για τα οποία δεν μπορούμε να μιλήσουμε εδώ αυτή τη στιγμή και στην παρούσα μηδαμινή μελέτη μας. Τώρα στο τέλος αυτού του κειμένου, μου έρχονται στο νου διασυνδέσεις με κάποια γνωστά ανέκδοτα. Ότι πρέπει να προσέχεις όταν φτιάχνεις ένα λογότυπο, όπως πρέπει να προσέχεις τι ζητάς από το Σύμπαν. Γιατί μπορεί να στο δώσει και μετά να ανακαλύψεις ότι είναι άλλο από αυτό που ήθελες.
♥ Να είσαι καλά ! ♥
